Узбекистонда янги навлар голубика кучатлари .Дьюк . Торро.Чандлер. Легаси. Блюкроп .Дарро НельсонГолубика ўсимлигини экиш ва парваришлаш учун экин ери ва тупроқни тайёрлаш. 3 йилик 150000.сум . 4 йилик 230000 сум. Оптом олганларга скидкала бор

Голубика - парвариш қилиниши оддий бўлган ўсимлик ҳисобланади. Аммо боғбон, ушбу ўсимликни экиш ва ўстиришда тупроқнинг ишқорлилиги даражасига алоҳида эътибор бериши керак. Мазкур мақолада голубика ўсимлигини қандай муҳитда, қандай тупроқда етиштириш яхшироқлигини, голубика экиш учун тупроқни қандай тарзда ишқорлаш кераклиги, парвариш қилиш ва суғориш қоидалари, нима сабабдан голубика яхши ўсмаслиги сабабларини кўриб чиқамиз.

Голубика ўсимлигини экиш учун тупроқ аралашмасини тайёрлаш

Хориждаги табиий ўрмон муҳитида Голубика кўчатлари ботқоқ ёки дарёлар яқинида ўсади, аммо, шу билан бирга Голубика тупроқнинг кучли намлиги натижасида яхши ривожланмайди.
Голубика парвариши учун қандай таркибдаги торф талаб қилинади, Голубика кўчатини экиш учун томорқа ёки дала худудлари экин майдонларининг қайси жойини танлаш керак?
Аҳоли томорқа ерлари ёки дала худудлари қуёш нурига бой ва кучли шамоллардан холи бўлган жой бўлиши керак. Ёш кўчатларни экишда, Голубика илдизлари яхши ривожланадиган бўш тупроқли жой танлаш яхшидир. Голубикани экиш ва парваришлаш учун бўш тупроқли аралашма (торф, соз тупроқ, агроперлит, дарё қуми, майда шағал) мос келади.
Агар томорқа ёки боғ яратиш учун белгиланган экин ерларига Голубика кўчатлари биринчи марта экиладиган бўлса, у холда кўчатларни экишдан олдин тупроқ таркибини жиддий ўрганиш керак.

Қуйидагиларни аниқлаш учун махсус қурилмалар ва лаборатория синовларидан фойдаланиш талаб этилади:
Тупроқ таркиби (минерал ва органик зарралар);
Тупроқ тури (қумли, гилли, торфли, ботқоқ);
Тупроқ ишқорлилиги-PH кўрсаткичи даражаси (кислотали, нейтрал, ишқорли).
Олинган маълумотларга қараб, махсус воситаларни танлаш ва тупроқ таркибини созлаш мумкин.
Яхши ҳосил олиш учун, Голубика кўчатлари тўйинтирилган озуқага муҳтожл эканигини ёддан чиқармаслик лозим. Шунинг учун кўчатлар экиладиган майдондаги тупроқни олдиндан тайёрлаш жуда муҳимдир. Тупроққа торф, агроперлит, дарё қуми, майда шағаллардан ташқари минерал ва органик ўғитлар қўшилади. Улар кўчатлар экиш учун мўлжалланган ўралар бўйлаб тенг равишда тақсимланади.

Голубикани озиқлантириш учун талаб қилинадиган ўғитлар - 1м2 ерга:
• калий - 35 г;
• Фосфор - 15 г;
• азот - 20 г;
• Торф,гумус ёки чириган гўнг - 7 кг.
Кўчат экиладиган ер 50 см чуқурликда ковланади ва энг тагига яхши дренаж холатини яратиш учун 5-10 см қалинликда майда шағаллар солинади, устидан соз тупроқ, торф, гумус ёки чириган гўнг, агроперлит, дарё қумидан ташқари минерал ва органик ўғитлар қўшиб тайёрланган аралашма билан тўлдирилади.
Тупроқда яхши аэрацияни амалга ошириш, яъни тупроқ ичида ҳаво айланишини яҳшилаш учун тупроққа дарё қуми қўшилади
(1 квадрат метр учун 5 кг гача). Кўчат экиладиган майдондаги тупроқни кузда тайёрлаш тавсия этилади.
Эслатма. Агар ер майдони баҳорда тайёрланадиган бўлса, тупроққа янги гўнг қўшиб бўлмайди. Гўнг ўсимликнинг илдизини чиритиши мумкин.
Голубика кўчатлари нега ишқорли тупроқни яхши кўрадилар
Бутасифат ўсимликлар (голубика, клюква, брусника) мўтадил ўсиши ва ривожланиши учун ишқорли тупроққа муҳтож. Дарахтлар илдиз тизимининг махсус тузилиши туфайли Ph кўрсаткичи 4-4,5 оралиғидаги даражада ишқорликка эга бўлган тупроқни талаб қилади. Кўчатларнинг илдизида майда патлар йўқ, бунинг натижасида улар бошқа ўсимликлар каби тупроқ ва сувдаги озуқавий моддалар билан етарли тўйинмайди.
Бута илдизидаги суперўтказувчилар сифатида-микориза (ўсимликнинг илдиз тизими билан симбиозда яшайдиган жуда кўп микро замбуруғлар) озуқа моддаларини етказиб бериш вазифасини бажаради.

Эндотрофик мовий микоризаси. Микориза ўсимликнинг илдиз қисмида жойлашган. Микоризалар тупроқдан фойдали элементларни олади ва бута илдизига беради. Кўчатлар, ўз навбатида, органик моддаларни ўзлаштиради. Кўчат ва микоризанинг биргаликда яшаши иккаласининг хам фаолияти учун ўзаро фойдали ва муҳимдир.
Микориза фақат ишқорли тупроқларда ривожланади. Нейтрал ишқорлилик замбуруғни нормал ишлашига тўсқинлик қилади. Шунинг учун, ҳатто озуқавий тўйинтирилган тупроқда ҳам кўчатлар қуриб кетиши мумкин, чунки улар тупроқдан фойдали элементларни зарур миқдорда олмайдилар.
Тупроқнинг ишқорлилик даражаси-Ph кўрсаткичи 4-4,5 оралиғида бўлса, у ҳолда кўчатлар тупроқдаги озуқавий моддаларнинг минимал миқдори билан ҳам яхши ўзлаштириш имкониятига эга бўлади.
Эслатма. Голубика кўчатларини экиш учун тупроқнинг ишқорлилик даражасини - Ph кўрсаткичини мунтазам равишда текшириб турилиши керак, зарур холларда, тупроқни ишқорлаш чораларини кўриш лозим. Агар ишқорлилик даражаси меёридан юқори бўлса, унда ўсимлик хлороздан азият чекишни бошлайди. Бунинг сабаби шундаки, ортиқча ишқорлилик оқибатидан микоризалар нобуд бўлганлиги сабабли кўчатлар етарли бўлмаган миқдорда ўғитланади.
Голубика кўчатларини экиш ва парваришлаш учун ишқорли тупроқни қандай тайёрлаш керак
Боғбон агар май ёки июнь ойларида Голубика буталари баргларининг қизғиш эканлигини пайқаган бўлса, унда бу кўчатлар ривожланиши учун тупроқ етарли даражада ишқорли эмаслигининг биринчи белгисидир. Бундай ҳолда, ўсимлик шохлари ривожланиши, куртакларининг ўсиши ва бута амалдан тўхтайди. Тупроқда ишқор миқдорининг меёрда эмаслиги кўчатлар нега ўсишдан тўхтаган ва мева бермайди деган саволга жавобдир. Куз ойларида эса баргларнинг қизариши одатий ҳолдир, бу эса ўсимликнинг қиш мавсумига тайёргарлик кўришидан дарак беради.
Тупроқни ишқорлик даражасини Ph кўрсаткичи 4-4,5 оралиғида сақлаб туриш учун агрессив моддалар ишлатилади, бунинг учун боғбон резина қўлқопларда, пластик кўзойнакда ва ниқобда ишлаши зарур. Агар ишқорли эритма терида ёки шиллиқ пардаларга теккан холда, иш дарҳол тўхтатилиши ва ишқор таъсирини зарарсизлантириш учун сода ёки совун билан ювилиши керак.

Уй ичига кислотали ва ишқорли эритмаларни олиб кириш таъқиқланади, уларнинг буғлари инсон организмининг нафас йўлларидаги шиллиқ қаватларига салбий таъсир кўрсатадиган буғларни ажратади. Эритмалардан фақат очиқ ҳавода фойдаланиш лозим.
Агар танланган ҳудудда тупроқ етарлича ишқорли бўлмаса, у ҳолда самарали воситалар ёрдамида мустақил равишда ишқорлантириш мумкин.
Кўчатлар учун тупроқни самарали ишқорлаш бўйича маслаҳатлар:
• Лимон кислотаси. 5 г лимон кислотаси кукуни 10 л сувда суюлтирилади. Эритма билан кўчатлар экилган ер участкалари томчилатиб суғорилади (1 квадрат метр учун этарли). Тажриба шуни кўрсатадики, дори тезда таъсир қилади, ишқорланиш узоқ давом этмайди;
• Сирка (олма ёки оддий). Агар сиз тупроқнинг ишқорлилигини тезлаштиришни истасангиз, сирка кислотаси охирги чора сифатида амалга оширилади. Ишқорлаш учун 10 л сувга 100 г сирка кислотаси қўшилган холда эритма тайёрланади. Лекин ушбу усулни тез-тез ва кўп миқдорда қўллаш ўсимликка салбий таъсир кўрсатиши ва тупроқдаги фойдали ҳашаротларни ўлдириши мумкин;
• Олтингугурт кислотаси ёки коллоид олтингугурт. Сулфат кислотанинг эритмасини тайёрлаш учун 1 литр сувга 1 томчи консентрланган кислота (1 кв.м учун етарли) ишлатишдан олдин дарҳол тайёрланади.
• Оксалат кислотаси. 1 квадратга эритма тайёрлаш учун 5 г охакни 10 л сувда суюлтиринг кўчатларни суғоринг.
• Электролитлар. Кислотали ток ишлаб чиқарувчи батареялар электролит билан тўлдирилган. Тупроқни (1 кв.м учун) ишқорлаш учун 10 л сув учун 30 мл электролит кислотани тайёрланг:
• Кўчатлар учун олтингугурт кукуни. Олтингугурт кукуни Голубика тупи остидаги ерга тақсимланади. 1 квадрат учун 15 г кукун керак бўлади. Тупроққа олтингугурт кукуни сепмасдан олдин, яхшилаб суғорилади, сўнгра кукун сепилади. Ушбу жараён баҳор ёки кузда кўчат экишдан олдин амалга оширилади.
Эслатма. Тупроқнинг ишқорлилик даражасини ошириш учун агрессив воситалардан ошиқча миқдорда фойдаланиб, бута барглари ва илдиз қисмига меёридан ортиқ тушишига йўл қўймаслик керак, чунки ошиқча эритма ўсимликнинг қуришига олиб келиши мумкин.
Тупроқни органик моддалар билан ишқорлаш хам мумкин. Сиз уй шароитида ишқорли озуқа моддаларини тайёрлашингиз мумкин. Кўчатларни экишдан олдин қуйидагилар зарур бўлади:
• торф;
• игнабарг чириндилари;
• Қум;
• Ярим чириган торф;
• Қипиқлар.
Эслатма. Кўчатларни парваришлаш учун уй шароитида меёрдаги ишқорий тупроқли аралашма ҳосил қилиш мақсадида унумдор қатлам торфини олиш тавсия этилади. Унинг ишқорлилик даражаси - Ph кўрсаткичи 4-4,5 оралиғидаги органик моддалардан иборат. Голубика кўчатларининг фаол ўсиши учун қандай торф ёки органик ўғитлар кераклигини билиб, бу билан Сиз бутани парваришлаш билан боғлиқ муаммолар ечимини топишингиз мумкин.
Юқорида кўрсатилган компонентлар яхшилаб аралаштирилади, кўчат тагига солинади ва натижада улар тупроқнинг ишқорлилик меёрини талаб даражасига олиб келишга ҳисса қўшади. Голубика буталари таглари йилига уч маротаба қипиқлар ва ўсимликлар чириндилари қатлами билан мулчаланади. Вақт ўтиши билан ишқорлилик даражаси пасайган бўлса, унда кўкатлар остида тупроқни ишқорлаш учун алтернатив усуллар қўлланилад